کی غم تو را سروده
افغانستان در آثار هنرمندان افغان و جهان
نوشته: را الکساندرا ـ ترجمه: پانیذ میلانی
طی هفته‌های گذشته صحنه‌هایی از هرج و مرج بعد از قدرت گرفتن طالبان منتشر شد. سهیل شاهین، سخنگوی طالبان روز یکشنبه در مصاحبه با بی‌بی‌سی گفت: «اطمینان می‌دهیم که از هیچ‌کس انتقام گرفته نخواهد شد و زنان اجازه کار و تحصیل خواهند داشت.» اما وقایع دلخراشی که در افغانستان در حال وقوع است چیز دیگری را نشان می‌دهد. بسیاری درباره آزادی‌های حوزه فرهنگ و هنر نگران هستند.
گاردین به نقل از یک زن ۲۴ ساله از کابل نوشت:
«دیگر نمیتوانم با صدای بلند بخندم. دیگر نمیتوانم به موسیقی مورد علاقه‌ام گوش دهم. دیگر نمیتوانم دوستانم را در کافه مورد علاقه‌ام ببینم. دیگر نمیتوانم لباسی زرد که رنگ مورد علاقه‌ام است را بپوشم یا رژلب صورتی بزنم. دیگر نمیتوانم به محل کارم بروم یا تحصیلاتم در دانشگاه را تمام کنم یا کاری را که سال‌ها برایش زحمت کشیدم را به نتیجه برسانم.»
چند تن از هنرمندان معروف و برجسته افغانستان حساب‌های خود را در شبکه‌های اجتماعی بستند، اما در این میان تعداد انگشت‌شماری از آنان به ابراز عقاید خود در مواجهه با طالبان که قبلا هنر را در این کشور ممنوع و نابود کرده بودند، ادامه دادند.
امید ح. شریفی، رئیس سازمان غیردولتی Art Lords به کار خودش که نقاشی روی دیوار است در کابل ادامه داد. امید به رسانه NPR گفت: «مطمئن نیستم که باز هم بتوانم نقاشی بکشم. من مطمئنم نیستم سازمانی که راه‌اندازی کردم باز هم بتواند به کار خود ادامه دهد. مطمئن نیستم که نقاشی‌هایم فردا صبح این‌جا باشد. اما هنوز، امروز، برای چند ساعت، در خیابان‌های کابل نقاشی کردم. امیدوارم فردا هم بتوانم این کار را دوباره انجام دهم.»
حمایت‌های مالی
شمسیه حسنی، تنها هنرمند گرافیتی‌کار زن در افغانستان است. او به انتشار آثار تأثیرگذار خود در آستانه شروع بحران‌های این‌روزهای افغانستان، ادامه داد. او در پستی که در حساب خود در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد نوشت:
«تا روز سه‌شنبه، همه عزم و اراده‌ای که برای ایجاد یک ذهنیت و تصور اولیه از شرایط امروز افغانستان وجود داشت، به شرح شکست وحشتناکی که تجربه کردیم، تبدیل شد.»
کارهای شمسیه حسنی در فیسبوک مورد توجه کاربری به نام A Mighty Girl قرار گرفت و همین باعث شد او مردم را به کمک و حمایت مالی از سازمان‌هایی مثل «زنان برای زنان افغان» تشویق کند.
تصویر دلخراشی که توسط مالینا سلیمان، یکی از هنرمندان خیابانی افغانستان، که حداقل ۶ سال پیش کشیده بود نیز دوباره به صورت گسترده‌ای توسط کاربران به اشتراک گذاشته می‌شود و قسمتی از اعتراضات مجازی به واقعیتی است که این روزها زنان افغان در وطن خودشان با آن روبرو هستند.
نقاشی از لیدا افغان که در اصل برای روز جهانی زن در ماه مارس کشیده شده بود هم در این روزها در شبکه‌های اجتماعی بین کاربران دست به دست می‌شود.
لیدا یک هنرمند افغانستانی است که در حال حاضر در دانمارک زندگی می‌کند. او پیامی نیز در حمایت از اعتراضات بر علیه طالبان منتشر کرد.
یکی دیگر از هنرمندان سابق افغانستان به نام زین سادات که در حال حاضر در سیاتل زندگی می‌کند نیز از اینستاگرام به عنوان پلتفرمی برای درخواست کمک‌های بین‌المللی برای افغانستان استفاده می‌کند.
اکثر آثار اعتراضی به تسلط دوباره طالبان بر افغانستان توسط هنرمندانی خارج از افغانستان خلق شده‌اند. هنرمندان جهان نیز از اتفاقاتی که در افغانستان رخ می‌دهد ابراز نگرانی کرده‌اند. در خیلی از این آثار از برقع آبی، حجابی که زنان در طول تسلط طالبان در دهه ۱۹۹۰ مجبور به پوشیدن آن شدند، به عنوان یک نماد استفاده می‌شود.
ایران:
روزنامه‌نگار و کارتونیست ایرانی، هادی حیدری، تصویری از یک زن که پشت برقع پنهان شده و کبوتری پشت آن حبس شده است را به همراه پیام همبستگی با شهروندان افغانستانی منتشر کرد.
امین باغستانی، هنرمند ایرانی، تصویری از گل‌های بیرون آمده از یک برقع آبی را به همراه شعر مرغ سحر از محمد تقی بهار که در وصف آزادی در ایران سروده شده، در حساب اینستاگرام خود به اشتراک گذاشت.
در حالی که هنرمندان افغانستان با آینده‌ای نامعلوم روبرو هستند، انجمن هنرمندان افغانستانی آمریکایی (AAAWA) از دولت آمریکا درخواست کرده که تسهیلاتی برای صدور ویزا برای هنرمندان افغانستانی در نظر بگیرد. همچنین در خواست شده که گروه‌های آسیب‌پذیر مانند زنان، اقلیت‌های جنسی و مذهبی مورد توجه ویژه قرار بگیرند.
درهای این فرصت به روی گروه‌های آسیب‌پذیر افغانستانی بسته است و ایالت متحده باید امنیت این گر‌وه‌ها را به عهده بگیرد. حداقل کاری که ایالات متحده پس از شکست ۲۰ سال سیاست‌های خود که به افغانستانی‌ها آسیب رساند، می‌تواند انجام دهد این است که درها را به روی پناهنده‌ها باز کند زیر طالبان قصد دارد افغانستان را تصرف کند.
منبع: Rae Alexandra. Artists In and Outside of Afghanistan Depict the Agony of the Taliban Takeover
