زهرا مروج:برخی از قربانیان خشونت به دلیل ترس ازجدی تر شدن تهدیدها و خشونت علیه آنها و عزیزانشان، در رابطه باقی می‌مانند. ما می دانیم که زنان به ویژه در شرایط نابسامان در برابر خشونت آسیب پذیر هستند. برخی از مردان تهدید می‌کنند که در صورت ترک شدن، به خشونت جدی‌تری نیز می‌پردازند. در اینجا تهدید به خودکشی و تهدید به ندیدن کودکان نیز می‌تواند بخشی از خشونت روانی باشد که زن در آن زندگی می‌کند.
انعکاس نور روی سرامیک سفید اتاق خواب اولین صحنه‌ای است که وقتی چشمانش را باز می‌کند می‌بیند. پتو را روی سرش می‌کشد و به کارهایی که باید انجام دهد فکر می‌کند؛ تی کشیدن سرامیک کف خانه، شستن ظرف‌هایی که از شام شب گذشته توی سینک مانده. صدای آرام قدم زدن فرزندش می‌آید. سر برمی‌گرداند.پسر پنج‌ساله‌اش آغوش باز کرده و منتظر است تا به تخت بیاید. چشمان خواب‌آلودش را می‌بوسد و او را به تخت راه می‌دهد اما ذهنش آنجا نیست، لا به لای طبقات فریزر است؛ چند بسته مرغ مانده است؟ کرفس و هویج هم در یکی از طبقات یخچال دارد. اما پیاز تمام شده. شاید بتواند با همه اینها ناهاری درست کند.
در یک نگاه کلی و گذرا اگر بخواهیم ماهیت مسائل حقوق بشری اخص وضعیت سیاسی اجتماعی زنان جهان را مطالعه کنیم به نکته‌ای می‌رسیم: «جهان برای زنان جایی خوبی برای زندگی نیست.»زنان در افعانستان با وجود مشکلات و نابسامانی‌ها عین مردان و گاهی بالاتر از مردان در زمینه‌های مختلف نقش آفرین بوده‌اند. ذهنیت مرد سالاری و کم جلوه دادن قابلیت زنان در باور عموم سبب شده که مجال فعالیت به این طبقه داده نشود و چه بسا استعدادهای فوق العاده آنان در فضای جهل و ارتجاع جامعه پنهان بماند.
«آخر هر روایتی باید دلیلِ راوی معلوم باشد و من دلیلی ندارم جز قبرها، رجعت مدام به قبرها، به تنها شانِ بازمانده یک قوم.» روایتی که سرانجام به ایستادن کنار مزار پدر ختم می‌شود. در انتها درست همانجایی می‌ایستد که در ابتدای کار بود. این بار به جای چشم در چشم شدن با پدر، چشم بر سنگ قبر می‌دوزد. سستی هویت را کنار پدر روایت می‌کند:«خاک را مشت می‌کنم که بی‌مکث از لابه‌لای انگشتانم سر می‌خورد. سست …سست … انگار ذره‌ای وطن هم حاضر نیست در شیار لاغر انگشتانم بماند تا برای خودم نگهش دارم، تا بنویسمش.»
