تجلیل از شهلا لاهیجی، برنده جایزهء جهانی آزادی نشر
شهلا لاهیجی به خاطر تلاش‌هایش در حوزهء زنان و نشر، عصر دوشنبه مورد تقدیر قرار گرفت.
او که بیست و یکم سپتامبر امسال جایزهء «آزادی نشر» را به خود اختصاص داد، اولین ناشر زن در کشور است و برای اولین بار است که این جایزه به یک ناشر زن در منطقهء خاورمیانه، تعلق یافته است.
جایزه‌ای که اتحادیهء بین‌المللی ناشران در نمایشگاه بین‌المللی گوتنبرگ – که نمایشگاه ویژهء اسکاندیناوی است – به این ناشر ایرانی هدیه داد.
به همین مناسبت مرکز فرهنگی زنان – که یک تشکل غیردولتی در حوزهء‌زنان است – به پاس قدردانی از تلاش ۲۳ سالهء شهلا لاهیجی که مسوولیت انتشارات روشنفکران و مطالعات زنان را برعهده دارد در سالن زیرین کتاب‌فروشی پکا مراسمی برگزار کرد خیلی‌ها آمده بودند از ناشران مطرح زن و مرد در کشور گرفته تا فعالان حوزهء زنان و سفیر سوئد در ایران.
فرناز سیفی به عنوان مجری برنامه، لاهیجی را این‌گونه معرفی می‌کند: «شهلا لاهیجی وقتی می‌خواهد خود را معرفی کند می‌گوید من یک ناشرم، نه کم‌تر و نه بیش‌تر. در عین حال محقق مسایل زنان نیز هستم و این هم اتفاق تازه‌ای نیست. از زمانی که خود را به عنوان انسانی صاحب شعور شناختم، مسالهء زنان نیز برایم مطرح بوده است.»
لاهیجی نشر روشنگران و مطالعات زنان را ۲۳ سال پیش تاسیس کرد.
او در پاسخ به این سوال که چه شد حوزهء نشر را برگزید، می‌گوید: «مثل ناشران در ایران، مثل عاشقان است. این سوال مثل این است که از یک عاشق بپرسید چه شد که عاشق شدی؟ هیچ کدام جواب منطقی نداریم و اگر هر شغل دیگری را انتخاب کرده بودیم، روز و روزگار بهتری داشتیم. سرنوشت کسی که از کودکی با کتاب بزرگ شده و از شانزده سالگی می‌نویسد، اگر غیر این می‌شد جای تعصب و سوال داشت.»
این اولین سالی است که جایزهء «آزادی نشر» که از سال ۱۹۹۸ تاسیس شده است، به ناشری از خاورمیانه اهدا شد. همهء ۸۶ کشور عضو اتحادیهء بین‌المللی ناشران از میان پنج کاندیدای این جایزه، به لاهیجی رای داده‌اند.
لاهیجی که از جریانات جایزه بی‌خبر بود، برای سخنرانی به سوئد دعوت شده و یک هفته قبل از سفر هیات برگزاری جایزه به او اعلام می‌کند که برندهء جایزهء آزادی نشر شده و نمایشگاه گوتنبرگ را نیز باید او افتتاح کند.
لاهیجی اطلاعی ندارد که چه کسی او را برای دریافت این جایزه کاندیدا کرده است و حتی خبر ندارد که دیگر کاندیداهای دریافت این جایزه چه کسانی بوده‌اند.
قرار است، در ماه ژوئن سال آینده جایزهء آزادی نشر را در شهرکیپ‌تاون در آفریقای جنوبی به ناشر برگزیدهء سال آینده بدهند و لاهیجی امیدوار است که باز دوباره این جایزه به یکی از ناشران ایرانی اختصاص یابد و آن را اصلاً دور نمی‌بیند.
سالن بزرگ شرکت پخش و توسعهء پکا، بعدازظهر دو روز پیش همه عنوان کتاب‌های چاپ شدهء انتشارات روشنگران و مطالعات زنان را در معرض دید حاضران گذاشته بود و وسوسهء خواندن این همه کتاب را به دل می‌انداخت و حتی مجری برنامه را واداشت تا این جمله را از شهلا لاهیجی، به یاد بیاورد: «شهلا لاهیجی می‌گفت در نمایشگاه‌های عمومی کتاب در کشور به بازدیدکنندگان می‌گویند به کتاب‌ها دست نزنید، ولی من می‌گویم دست بزنید، دستمالی‌اش کنید، کتاب را حس کنید، یک صندلی بگذارید تا هر کجایش را وقت دارید بخوانید. اصلاً کتاب را به خانه ببرید، پس هم نیاوردید مهم نیست، فقط بخوانید، فقط بخوانید.»
همچنین در این برنامه پرینوش صنیعی، نویسنده سخنرانی خود را با عنوان «چرا سکوت؟» ارایه داد و فیروزه صابر نیز با معرفی لاهیجی به عنوان یک کارآفرین زن معرفی کرد. او که بخش عمدهء فعالیت‌های اجتماعی خود را بر مبحث کارآفرینی زنان قرار داده و در این باره یک کتاب با عنوان «راه‌های توسعهء کارآفرینی زنان در ایران» را نیز به چاپ رسانده است.
به گفتهء او «لاهیجی به عنوان یک کارآفرین راه را برای زنان ناشر باز کرد به طوری که از سال ۶۹ تاکنون، ۱۵ درصد از حوزهء نشر کشور را زنان در اختیار گرفته‌اند.»
همچنین لی‌لی‌فرهادپور، روزنامه‌نگار چند ویژگی لاهیجی را به خاطر دردسترس بودن و شمرده شمرده حرف زدن عنوان یک سوژهء مطلوب روزنامه‌نگاران دانست .»
در ادامهء برنامه، برخی از اعضای مرکز فرهنگی زنان به جنبه‌هایی از زندگی لاهیجی در حوزهء نشر و حوزهء زنان سخن گفتند.
ناهید کشاورز، دانشجوی مقطع دکترا در رشتهء جامعه‌شناسی سخنانش را به جنبش زنان و جوایز بین‌المللی و تاثیر آن بر جنبش زنان اختصاص داد.
مریم میرزا نیز دربارهء تاثیر نشر روشنگران در نشر مطالعات زنان گفت و گلناز ملک هم «زنان ناشر حلقه‌ای از زنجیرهء اندیشهء فمنیستی» را عنوان سخنانش انتخاب کرد.
www.sarmayeh.net