رفع محدودیت سفر زنان روی میز هیأت‌رئیسه
وقایع‌اتفاقیه- یک روز بعد از انتشار خبر درگذشت پروفسور «مریم میرزاخانی»، نابغه و ریاضیدان ایرانی مقیم آمریکا که به خاطر ازدواج با شخصی غیرایرانی نتوانست به ایران بیاید و برای فرزندش شناسنامه ایرانی بگیرد، طرح اصلاح قانون گذرنامه با قید دو‌فوریت در مجلس شورای اسلامی در دستور کار مجلس قرار گرفت. قانونی که البته به نظر می‌رسد چندان برای زنان ایرانی که با مردان خارجی ازدواج می‌کنند، کارآمد نیست. این طرح اصلاحی که مدت‌ها پیش در فراکسیون زنان مجلس بررسی شده است، با هدف تسهیل امکان خروج زنان ورزشکار، هنرمند، فرهیخته علمی، فرهنگی و اقتصادی از کشور، به هیأت‌رئیسه مجلس تقدیم شد.
تدوین این طرح زنانه، بعد از ممنوع‌الخروج‌شدن «زهرا نعمتی»، بانوی تیرانداز ایرانی توسط همسرش، در این فراکسیون کلید خورد. وی که دارنده دو مدال طلای پارالمپیک بوده و پرچمداری کاروان المپیک کشورمان در المپیک ریو را نیز در کارنامه فعالیت‌های خود دارد، با وجود توانایی‌هایی که داشت، به دلیل عدم صدور اجازه خروج از سوی همسرش نمی‌توانست در هیچ مسابقه بین‌المللی حضور یابد.
نمایندگان زن فعال در خانه ملت معتقدند؛ اصلاح قانون، بسیاری از محدودیت‌های زنان متأهل، چه خارج و چه داخل کشور را برطرف می‌کند.
ممانعت خروج زنان از کشور، اتفاق خوبی نیست
«سهیلا جلودارزاده»، عضو فراکسیون زنان مجلس دهم در گفت‌وگو با «وقایع‌اتفاقیه» در اظهارنظری نسبت به طرح اصلاح قانون گذرنامه گفت: «این طرح شامل خانم‌هایی است که خارجی هستند و با مرد ایرانی ازدواج کرده‌اند؛ اما سال‌هاست به دلایل مختلف از دیدار خانواده خود محروم هستند یا هر خانمی که به قصد انجام مأموریت اداری قصد خروج از کشور را دارد.»
وی در بیان دلایل تدوین این طرح ادامه داد: «به طور قطع وجود مشکلات ناشی از عدم مجوز، برای خروج بانوان از کشور در عصر کنونی، اتفاق خوبی نیست؛ البته این شرط می‌تواند به‌عنوان شرط ضمن عقد، در عقدنامه‌ها وارد شود، چنانکه از قدیم هم این روش وجود داشته است.»
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی در پاسخ به اینکه آیا این طرح در تضاد با نگاه سنتی موجود در کشور نیست، افزود: «باید در زمان بررسی این طرح، فضای عمومی جامعه هم در نظر گرفته شود، به طوری که اصطکاک را در جامعه نسبت به این موضوع کاهش دهد. از سوی دیگر، باید حداکثر آگاهی را برای مخاطبان مرد جامعه ایجاد کند.»
وی با یادآوری مصوبه‌های مجلس ششم در دفاع از حقوق زنان تأکید کرد: «ما در مجلس ششم در ارتباط با ازدواج زیر سن ۱۳ سال دختران مصوبه داشتیم و از مجلس قانون را گذراندیم یا قوانین محاسبه مهریه به نرخ روز و سهم ارث زن هم در آن مجلس تصویب شد. وقتی به طور مکرر این موارد تحت بحث و بررسی قرار گرفت، این سطح از آگاهی که در شرایط کنونی در جامعه وجود دارد، ایجاد شد؛ زیرا مطرح‌کردن مسائل این حسن را دارد که در هر بازه زمانی، یک اطلاع‌رسانی و آگاهی بخشی را ایجاد می‌کند.»
با وجود تلاش‌های ۱۷ نماینده زن حاضر در این دوره از مجلس برای دفاع از حقوق موکلانشان که به دلیل محدودیت‌های قانونی نمی‌توانند در صورت مخالفت همسرشان، در بسیاری از عرصه‌های بین‌المللی حضور یابند، این طرح با محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های شرعی و عرفی در جامعه مواجه است. این موضوعی بود که یکی از نمایندگان مرد به آن اشاره داشت.
بافت فرهنگی- سنتی خانواده‌ها، اجرای طرح اصلاح را برنمی‌تابد
«بهرام پارسایی»، سخنگوی فراکسیون امید به عنوان یک نماینده مرد در گفت‌وگو با «وقایع‌اتفاقیه» در رابطه با این طرح که مردان را وادار به قبح‌شکنی می‌کند، گفت: «حقوق زنان جامعه باید در هر شرایطی رعایت شود اما اینکه ما بخواهیم فقط با نگارش یک دست خط ضامن استحکام خانواده باشیم، موفق نخواهیم شد.»
وی که به نظر می‌رسد بررسی این طرح را نوعی اتلاف وقت می‌داند، معتقد است: «البته ایرادی ندارد که زنان هم مثل مردان از حقوق مصرح برای خروج از کشور برخوردار باشند اما در رابطه با تصمیم برای خروج زن از کشور، به طور قطع زن و شوهر می‌توانند خود به یک تفاهمی برسند.»
نماینده مردم فارس در مجلس شورای اسلامی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا این طرح با نگرش سنتی که نسبت به حقوق زوجه در جامعه وجود داشته، هماهنگی دارد یا حتی ممکن است آسیب‌های اجتماعی را به همراه داشته باشد، افزود: «ما نمی‌توانیم آسیب‌های اجتماعی احتمالی بعد از تصویب این طرح را پیش‌بینی کنیم. ضمن اینکه بی‌تردید تصویب چنین طرحی بدون در نظرگرفتن شرایط جامعه ممکن نخواهد بود و به طور قطع برای اجرای آن تعهداتی گرفته خواهد شد ولی اینکه تصویب و اجرای این طرح، به گونه‌ای نباشد که بر وجود آسیب‌های اجتماعی در جامعه دامن بزند، نیازمند انجام کار پژوهشی است. به هر حال بافت فرهنگی- سنتی موجود در خانواده‌ها، این مسائل را برنمی‌تابد.»
پارسایی با اشاره به محدودیت شرعی که در مسیر اجرای این طرح وجود دارد، یادآور شد: «تصویب این طرح با مسائل شرعی هم که بر تمکین زن از مرد تأکید دارد، هماهنگ نیست و کار را پیچیده می‌کند. مخالفان این طرح می‌توانند از این موضوع برای اثبات نظر خود استفاده کنند؛ بنابراین باید این طرح به طور تخصصی و کارشناسی بررسی شود.»
به نظر می‌رسد نمایندگان مرد که بخش اعظم کرسی‌های سبز صحن را در اختیار دارند، به بهانه‌های مختلف در برابر تصویب این طرح مقاومت کنند. درنهایت این طرح نیز همچون بررسی لایحه الحاق ایران به کنوانسیون رفع تبعیض از زنان یا بی‌نتیجه باقی می‌ماند یا با حواشی بسیاری در صحن مواجه خواهد شد.
