مردم‌شناسی جنسیت
مطابق نظریات سنتی بسیاری از تفاوت‌هایی که بین زندگی اجتماعی و شخصی زنان و مردان وجود دارد؛محصول شرایط بیولوژیکی است و طبیعت علت اصلی تمام تفاوت‌ها و نابرابری‌ها قلمداد می‌شود.
مردم‌شناسی به عنوان یک علم میان رشته‌ای که به مطالعه تاریخی و تطبیقی گروه‌های مخلتف انسانی می‌پردازد؛ یکی از علومی است که به شکل مشخص با این باور عامیانه و سطحی مخالفت می‌کند.
«مردم‌شناسی جنسیت» نام کتابی است که «امیلیا نرسیسانس» استاد مردم‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران آن را تألیف کرد است.
فصل‌های اول این کتاب جنسیت و تفاوت‌های جنسی را از دوران انسان نماها و بشر شبه میمون دنبال می‌کند و آن را در دوران‌های مختلف مورد بررسی قرار می‌دهد.
پژوهش‌های مردم‌شناسی غالبا کمک می‌کنند تا بدانیم که فرهنگ و شیوه زندگی در عصر حاضر، تنها شیوه و فرهنگ ممکن نیست؛ بلکه در دوران‌های مختلف و در مکان‌های مختلف بشر به اقتضاء شرایط، نوع معیشت و قرار گرفتن در مرحله‌ای از تکامل، به گونه‌ای خاص زندگی می‌کرده است.
در این کتاب به بعضی از قبایل ابتدایی اشاره شده است که در آن نقش زنان و مردان به گونه‌ای متفاوت با اکثر نقاط دنیا است. این نمونه‌ها کمک می‌کنند که تفاوت‌های رفتاری را که ناشی از نوع تربیت و آموزش و محصول مجموعه‌‌ای از شرایط مخلتف است، را شیوه غالب ندانیم و آن را ذاتی نپنداریم.
نرسیسانس در این کتاب به نقش اجتماعی زنانه و مردانه در دوران‌های تاریخی مختلف می‌پردازد. اقتدار زن در عصر گرد‌آوری خوراک و افول شخصیت او با پیدایش گاو‌آهن و رونق معیشت کشاورزی است. در اصل نقش اجتماعی که به زن امکان نمی‌دهد تا کنترل منابع ارزشی را در اختیار داشته باشد؛ قاعدتا برای او منزلت قدرت و اقتدار به ارمغان نمی‌آورد.
در بخش دیگری از کتاب نرسیانس به نحوه پرورش و تربیت دختران و پسران توجه نشان داده است. معمولا بسیاری از رفتارهای کوچک بین گروهی در میان کودکان و نوجوانان ۵ تا ۱۵ ساله، شخصیت و نقش جنسیتی آنها را تعیین می‌کند. در این سنین بچه‌ها ترغیب می‌شوند و حتی مایل‌اند؛ که با هم‌جنسان خود بازی و گفت‌وگو کنند و به وسیله این مقالات اولیه با گروه همسالان نحوه رشد شخصیت را تبیین می‌کند. تفاوت بازی‌های پسرانه و دخترانه، نوع کلام، رفتار و نهایتا دنیای روانی آنها علت همین تعاملات اولیه است که به شدت از سوی جامعه، گروه و خانواده تأیید و تشویق می‌شود.
بخشی از مطالعات مردم‌شناسی که از شناخت ساختارهای گوناگون اجتماعی شکل گرفته است، مطالبعه بر روی ادبیات و زبان یک قوم یا جامعه است. امیلیا نرسیانس در این کتاب بخشی را به مقایسه تطبیقی زنان اختصاص داده است.
تفاوت در نحوه به کارگیری کلمات بین زن و مرد یکی از مواردی است که به آن پرداخته شده است. نرسیانس به زبان جنسیت زده اشاره می‌کند و معقتد است: این زبان معمولا به کاربرد متمایز و بی‌ادبانه‌ای نسبت به جنس دیگر در جامعه منجر می‌شود. در زبان جنسیت زده زنان در مواجه با برخی مفاهیم دچار از خودبیگانگی و انزوا می‌شوند؛مفاهیمی که تنها لغات و صفات آن در انحصار مردان قرار دارد.
مثلا «قول مردانه دادن» گویی فقط قولی که مردان می‌دهند قابل اعتماد است. یکی دیگر از نکات جالب این کتاب، پاسخ به این سوال است که چه کسی بیشتر صحبت می‌کند؟
اکثراً تصور می‌کنیم زنان! در حالی که مطالعات گوناگون نشان داده است، مردان به واسطه اعتماد به نفس بیشتر در برنامه‌های تلویزیونی، سمینارها و جلسات خیلی بیشتر از زنان صحبت می‌کنند. در کلاس‌های درس مردان بیشتر از زنان سوال می‌پرسند یا اظهار نظر می‌کنند.
نهایتا زنان در جریان گفت‌وگو به وفاق و همسویی با افکار مصاحب می‌اندیشند. در حالی که مردان به نمایش قدرت، تسلط و رقابت فکرمی‌کنند.
در پایان این بخش نرسیانس چندین راهکار و استراتژی برای مشارکت زنان در جلسات گفت‌وگو ارائه کرده است.
در فصل‌های بعدی کتاب؛ به نظریات مختلف فمنیستی، پارادایم‌های فمنیستی و برخی مباحث جامعه شناختی مثل مفهوم «خود تصمیم یافته» هربرت مید اشاره شده است.
این کتاب تألیفی است و نرسیانس سعی کرده است پیرامون مفاهیم انسان شناسی به مباحث جنسیتی و تفاوت‌های موجود در حاشیه این جریان بپردازد. نرسیانس در اصل کوشیده تا با گرد‌آوری بخش‌های گوناگون، تصویری منسجم از پژوهش‌های مردم شناسی راجع به جنسیت ارائه دهد. او سعی کرده است تا از برخی تجربیات و مطالعات شخصی خود نیز در این کتاب استفاده کند.
مردم شناسی جنسیت، توسط نشر افکار عمومی و با همکاری سازمان میراث فرهنگی به چاپ رسیده است. این کتاب در ۲۲۰۰ نسخه و با ۲۱۴ صفحه به قیمت ۲۲۰۰ تومان به فروش می‌رسد.