سهم مشارکت زنان آب رفت
سپیده اشرفی*
فصل بودجه که از راه می‌رسد، مقایسه عدد و رقم‌ها هم آغاز می‌شود. از بهداشت و درمان گرفته تا حوزه اقتصاد، بودجه‌ها نسبت به سال قبل و عملکرد دولت مقایسه می‌شود تا رنگ و رخ اعتباربخشی سیاست‌گذاران هم روشن‌تر شود. امسال اگر قدری در بودجه ۱۴۰۰ شفاف شویم، بخش زنان نکات قابل‌توجهی دارد. البته همان‌طورکه در یادداشت‌های گذشته به آن اشاره شد، بخش زنان به صورت خاص بودجه مجزا ندارد و بودجه این بخش با توجه به نظر وزارتخانه‌ها و ذیل آنها تعریف می‌شود. یکی از بخش‌هایی که در بودجه به آن اشاره شده، وضعیت نرخ بیکاری و مشارکت زنان است که در مقایسه با نرخ بیکاری و مشارکت کل نیروی کار محاسبه شده است. طبق آن چیزی که در بودجه قید شده، وضعیت زنان در یک سال گذشته از دو جهت تغییر کرده است. شاخص اول مربوط به نرخ بیکاری این گروه است که از ۱۷٫۳ به ۱۳٫۷ درصد رسیده است. یعنی به ظاهر نرخ بیکاری زنان کاهش یافته است. اما شاخص دوم، مساله اول را هم زیر سوال می‌برد. نرخ مشارکت زنان در بهار ۹۸ به رقم ۱۷٫۶ درصد رسیده بود که در بهار ۹۹ به ۱۴٫۱ درصد کاهش یافته است. یعنی می‌توان این‌طور گفت که با وجود کاهش نرخ بیکاری زنان، مشارکت آنها بیشتر نشده است. یعنی کم شدن بیکاری، به رشد مشارکت منجر نشده و عملا در حد عدد و ارقام باقیمانده است. اما نرخ مشارکت مردان در همین بازه زمانی از ۶۳٫۹ به ۶۴٫۷ درصد رسیده است که علاوه بر بالا بودن خود عدد، افزایش را هم نشان می‌دهد. البته ارقام بیکاری و مشارکت زنان، نسبت به نرم جهانی هم وضع جالبی ندارد به‌طوری‌که آمارها نشان می‌دهد با اینکه وضعیت زنان در حوزه اقتصاد ایران تا حدودی نسبت به دهه‌های قبل بهبود یافته اما هنوز فاصله بسیار معناداری با کشورهای پیشرفته و حتی کشورهای در سطح ایران دارد؛ به‌طوری‌که نرخ مشارکت زنان در کشورهای توسعه‌یافته‌ای مانند ژاپن، نروژ و کانادا حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد است اما نرخ مشارکت زنان در ایران در سال ۲۰۱۸ حدود ۱۶٫۸ درصد بوده است. نباید فراموش کرد که نقش زنان در توسعه – چه در بخش اقتصاد و چه در دیگر بخش‌ها – غیرقابل انکار است؛ به‌طوری‌که بیشتر کشورها تلاش می‌کنند با افزایش مشارکت اقتصادی زنان، توسعه اقتصادی را جدی‌تر از قبل دنبال کنند.
این مطلب در روزنامه اعتماد منتشر شده است
*مترجم و پژوهشگر حوزه زنان