«گوهران»، ویژه سیمین بهبهانى / گفتگو با سعیده آبشناسان، مدیر مسؤول و سردبیر گوهران
شماره‌هاى یازدهم و دوازدهم فصلنامهى تخصصى شعر، گوهران، ویژه‌ى سیمین بهبهانى منتشر شد. فصلنامه گوهران سال گذشته در سیزدهمین نمایشگاه مطبوعات، عنوان نشریه‌ى برگزیده‌ى ادبى را به خود اختصاص داد. تازه‌ترین شماره‌ى این نشریه اخیرا و با تاخیرى ۳ ماهه، در دو جلد، به بازار عرضه شده است. در این شماره‌ى گوهران، در کنار مطلبى که به سیمین بهبهانى و آثار او تعلق دارد، شعرها و مقاله‌هایى نیز از نویسندگان داخل و خارج از کشور منتشر شده است.
مصاحبه‌گر: بهزاد کشمیری‌پور/ دویچه وله
دویچه‌وله: خانم آبشناسان، شما اشتراک فصلنامه گوهران را مشارکت در اشاعه‌ى شاعرپرورى عنوان کرده‌اید. آیا خرید یک نشریه و به‌طریق اولى، انتشار یک مجله مى‌تواند در شاعرپرورى نقشى داشته باشد؟
سعیده آبشناسان: حتما همین‌طور است. چون یک مجله‌اى مثل گوهران که فصلنامهى تخصصى شعر هست، یک کارهاى جانبى را هم انجام مى‌دهد، مثل بحث جایزهى ملى شعر ایران که قرار است در پایان آذر ماه سال ۸۵ صورت بگیرد. اگر که این اشتراک‌ها نباشد، اگر که این کمک‌هاى مردمى نباشد، عملا اهداى چنین جایزه‌اى میسر نخواهد بود و در واقع مى‌توانم بگویم که این اشتراک‌ها خیلى از هزینه‌ها را پوشش مى‌دهد.
دویچه‌وله: شما یک هیأتى را در نظر گرفته‌اید که شاعر ملى را انتخاب بکنند. آیا انتخاب شاعر ملى امر ملى نیست، یعنى در نهایت این مردم نیستند که شاعر ملى را انتخاب مى‌کنند؟
آبشناسان: بله، دقیقا همین طور است. مردم هستند که شاعر ملى را انتخاب مى‌کنند. آن هیآت داورانى که ما در نظر گرفتیم، چون «آیتم» جایزهى ملى شعر ایران به مناسبت هشتاد و پنجمین سال انتشار ”افسانه“ى نیما به‌نام ”افسانه گوهران“ به ثبت رسیده. و یکى از آیتم‌ها انتخاب شاعر ملى ایران هست که قرار است که در یک همه‌پرسى صورت بگیرد، یعنى داورها در واقع در این بخش نقشى ندارند. ما داورها را براى بخش‌هاى دیگرى، مثلا انتخاب بهترین کتاب شعر سال ۸۴ ، یا بهترین کتاب شاعران نوخیز، در نظر گرفته‌ایم. این داورها مال این آیتم‌ها هستند، ولى انتخاب شاعر ملى ایران چون یک بحث مردمى هست با همه‌پرسى از مردم صورت خواهد گرفت.
دویچه‌وله: در حالى که مدتهاست، عمر نشریات فرهنگى ما خیلى کوتاه است و تداوم انتشارشان اغلب با دردسر و دشوارى توأم بوده، چشم‌انداز شما از آینده‌ى گوهران چیست؟
آبشناسان: من چشم‌انداز خیلى خوبى دارم. ببینید، وقتى که به پیشینه‌ى مطبوعات نگاه مى‌کنیم، هر نشریه‌اى هر روزنامه‌اى که بتواند مخاطب خودش را پیدا کند، هیچوقت با مشکل مالى مواجه نخواهد شد. اکثر نشریات با این مشکل مواجه هستند و همین مسئله باعث توقف روند انتشار نشریه مى‌شود. من به مخاطب حق مى‌دهم، مخاطب با مجله‌اى روبرو مى‌شود که تکلیف خود را با آن نمى‌داند، در آن هم شعر چاپ مى‌شود، هم داستان چاپ مى‌شود، و هم ترجمه هست. ممکن است که او به همه‌ى این حوزه‌ها علاقمند نباشد. ولى اگر مجله‌اى بیاید، موضع خود را مشخص و تعریف بکند و طبق آن پیش برود، مخاطب‌هاى خاص خود را هم خواهد داشت.
دویچه‌وله: اما علت توقف انتشار خیلى از نشریات فقط مسئله و دشوارى‌هاى مالى نبود.
آبشناسان: اما خیلى نقش مهمى داشته، یعنى من فکر مى‌کنم، اگر بخواهیم به‌طور تقریبى بگوییم، در ۸۵ تا ۹۰ درصد نشریات علت توقف کارشان مشکلات مالى بوده است. من اینجا فقط در حوزه‌ى نشریات ادبى صحبت مى‌کنم، کارى مثلا به نشریات حوزه‌هاى اقتصادى و سیاسى و حوزه‌هاى دیگر ندارم. من دارم این نشریات را در این حوزه در نظر مى‌گیرم. منتهى چرا، نشریه‌اى هم داشتیم، مثل کارنامه که به‌دلیل اخطارهایى که گرفته، و نه بدلیل مشکلات مالى، متوقف شده.
دویچه‌وله: خانم آبشناسان، شما یکى از مدیران مسئول زن مجلات فرهنگى ما هستید، غیر از شما، صرفنظر از کیفیت نشریات، چند زن دیگر هم جزو مدیر مسئول‌هاى نشریات فرهنگى ما هستند. در حقیقت این اتفاقى است که در این سال‌ها افتاده و قبلا سابقه نداشته. فکر مى‌کنید، علتش چه باشد؟
آبشناسان: من فکر مى‌کنم که خانم‌ها با توجه به توانایى‌هایى که دارند، در خیلى از زمینه‌ها مى‌توانند موفق باشند، به شرط اینکه خودشان به این توانایى‌شان پى ببرند. حالا اینکه در حوزه‌ى ادبیات الان اکثرا خانم‌ها هستند که مدیران مسئول نشریات هستند، یکى به این برمى‌گردد که روحیه‌ى خیلى لطیف و حساسى دارند، پس به ادبیات خیلى بیشتر علاقمندند و دیگر اینکه شاید جسارتشان در انجام چنین کار اجتماعى بیشتر باشد.
دویچه‌وله: جدیدترین شماره‌ى فصلنامهى گوهران که در دو جلد هم منتشر شده به خانم سیمین بهبهانى اختصاص دارد. اگر ممکن است، در باره‌ى این شماره کمى توضیح بدهید.
آبشناسان: شماره‌ى ویژه‌ى سیمین بهبهانى قرار بود، اوایل خرداد ماه در بیاید، منتهى به‌دلیل سفرى که ایشان به آمریکا داشتند و خودشان خیلى اصرار داشتند که حتما برگردند و ویژه‌نامه را مجددا ببینند و بعد زیر چاپ برود، با تأخیر روبرو شد. خانم بهبهانى به نظر من همیشه انسان بسیار جالبى بودند. من همیشه به‌خصوص به خاطر جسارت‌هاى اجتماعى و نیز شعرش، علاقمند بودم که ویژه نامه‌اى را برایشان در نظر بگیرم و منتشر کنم. فکر مى‌کنم که این شماره هم ویژه‌ى خیلى خوبى باشد که برخلاف آنچه که فکر مى‌کردم و مد نظرم بود که ۷۰ تا ۱۰۰ صفحه ویژه‌نامه در نظر گرفته بشود و بقیه‌ى قسمت‌هاى گوهران مثل شعر طنز، شعر کودک، فلکلور،… و همه چیز در جاى خود باشد، اما فکر مى‌کنم که حداقل ۱۵۰ تا ۲۰۰ صفحه فقط بخش ویژه‌ى خانم بهبهانى هست. دوستان به دلیل علاقه‌اى که به خانم بهبهانى دارند، به‌دلیل لطفى که به من و نشریه‌ى گوهران دارند، واقعا همه همکارى کردند. حتى دوستانى که در خارج از کشور هستند، و مثلا در آمریکا بسر مى‌برند، مطلبشان را به‌صورت سى دى آماده کردند و براى من فرستادند. این ویژه‌نامه، از جمله شامل مطالبى از آقاى حقوقى، صفدر تقى‌زاده، پرویز مشکاتیان، خانم فرخزاد، میهن بهرامى، خانم خدیوى، آقاى کریمی‌حکاک یار شاطر و دوستان دیگرى است که با ما همکارى کردند.