صدایی جدید در فوتبال عربستان

بن هوبارد / نیویورک تایمز

ترجمه: فریده غائب/کانون زنان ایرانی

وقتی که اولین گل در طول یکی از بازی‌های فوتبال روز جمعه در عربستان به ثمر رسید، صدای جدیدی به همهمه سکوی تماشاچیان اضافه شد: صدای تشویق زنان.

در کشور به شدت فوتبال‌دوست ولی فوق محافظه‌کار پادشاهی اسلامی عربستان، مسابقه فوتبال داخلی بین تیم‌های الاهلی و الباطن در شهر جده، برای اولین بار به زنان اجازه حضور در یک مسابقه فوتبال در استادیوم داده شد؛ اولین قدم در جهت تلاش دولت برای کاهش محدودیت‌های جنسیتی.

عربستان سعودی از مدت‌ها پیش به عنوان یکی از بسته‌ترین کشورها برای زنان شناخته می‌شد، جایی که ترکیبی از مذهب، سنت‌های اجتماعی و قوانین دولتی پوشش زنان را به آن‌ها دیکته می‌کرد و آنان را از رانندگی، اشتغال در طیف وسیعی از فرصت‌های شغلی و سفر به شکلی که دلخواهشان بود منع می‌کرد.

شاهزاده محمد اختیارات را از پلیس مذهبی سلب کرد، زنان را در موقعیت‌های اجتماعی عالی که پیش از این هرگز نداشتند منصوب کرد و قول داد که ممنوعیت رانندگی زنان را در ماه ژوئن لغو کند.

این تلاش‌ها بخشی از اصلاحات گسترده‌ای است برای بازسازی اقتصاد عربستان جهت کاهش وابستگی آن به نفت، تعدیل قدرت مذهبی کشور و فراهم‌سازی فرصت‌های شغلی و تفریحی برای جمعیت زیاد جوانان عربستان که شامل زنان نیز می‌شود.

تصمیم به حضور زنان در بازی‌های فوتبال –اگرچه در جایگاه خانوادگی که آن‌ها را از بخش‌های مردانه جدا می‌کند- قسمتی از این تلاش‌هاست. این تصمیم همچنین به دنبال این است که خانواده‌های عربستانی پول بیشتری برای تفریح در داخل عربستان به جای رفتن به خارج از کشور خرج کنند.

پیش از قضیه بازی فوتبال، نشانه کوچک دیگری از تغییر دیده شده بود: گشایش اولین نمایشگاه داخلی خودرو ویژه مشتریان زن.

برای این بازی فوتبال، یکی از روزنامه‌نگاران سابق ورزشی عربستان عکسی از راهنمایان زن به اشتراک گذاشت که در حال آماده شدن برای استقبال از تماشاچیان زن و خانواده‌هایشان هستند.

هنگامی که بلندگوی استادیوم نام بازیکنان را اعلام می‌کرد و بعد از آن تیم‌ها برای شروع بازی قرعه‌کشی می‌کردند صدای تشویق زنان به گوش می‌رسید.

فوتبال در عربستان ورزش بسیار محبوبی است و لیگ‌های بین‌المللی و داخلی طرفداران زیادی دارد اما زنان مجبور بودند تیم‌های محبوبشان را از تلویزیون دنبال کنند.

خیلی از زنانی که به خاطر امکان جدید تماشای زنده بازی‌ها هیجان‌زده بودند این مساله را با هشتگ‌های عربی “خانواده‌ها به استادیوم می‌روند” و “مردم به زنانی که استادیوم می‌روند خوشآمد می‌گویند” روز جمعه به شبکه‌های اجتماعی کشاندند.

“این چیزی فراتر از حقوق زنان است” این را فاطمه سالم باعشن، سخنگوی سفارت عربستان در واشنگتن در پست توئیتری خود گفت و اضافه کرد که: “من از این زنان به شدت حمایت می‌کنم”.

منایر القحطانی می‌گوید:” نمی‌دانم چرا باید ورود زنان به استادیوم اشتباه یا ممنوع باشد”. او همچنین در توئیتر خود نوشت: “برعکس، این مساله علیه مذهب یا سنت‌ها و آداب ما نیست. خیلی از زنان پیگیر فوتبال هستند و ما زمان پخش بازی دورهم جمع می‌شویم. این حق قانونی ماست.”

ولی بعضی‌ها از هشتگ‌هایی برای نقد این رویداد استفاده می‌کنند با این عنوان که جای زنان در خانه است، کارشان تربیت فرزندان و حفظ تعهد اخلاقی است نه اینکه به استادیوم‌هایی بروند که جمعیت مردان الفاظ رکیک و خشن به کار می‌برند.

استادیوم‌های عربستان برای حضور زنان ساخته نشده‌اند بنابراین تغییراتی صورت گرفت تا آن‌ها بتوانند برای تماشای بازی حضور پیدا کنند. مسئول ارشد ورزش عربستان اعلام کرد که تا این هفته سه استادیوم برای حضور زنان از طریق اضافه کردن بخش‌های اختصاصی زنان و وابستگان مردشان، دستشویی زنانه و حتی نمازخانه آماده‌سازی شده است.

اگرچه بلیت بازی فقط ۲۰ ریال (۵٫۳۳ دلار) بود اما تنها نصفی از بخش خانوادگی در مسابقه روز جمعه پر شد، البته توقع درباره این بازی در شبکه‌های اجتماعی بالا بود و مردم عکس‌های زیادی از تماشاچیان زن که برای رفتن به استادیوم آماده می‌شدند به اشتراک گذاشته بودند.

این مساله بسیار متفاوت با سال ۲۰۱۵ است. آن زمان که یک زن سعودی هنگام تلاش برای ورود به یک بازی فوتبال در جدّه پس از شناسایی توسط مأمورین امنیتی دستگیر شد. او شلوار، لباس آستین بلند، کلاه و عینک آفتابی پوشیده بود که شناخته نشود.

زنان همچنین روز شنبه در استادیوم ملی ریاض و روز پنجشنبه در شهر دمام به تماشای فوتبال خواهند نشست.

روز پنجشنبه تیم الاهلی با نتیجه۵-۰ تیم الباطن را به سختی شکست داد.

ریما بنت بندر آل سعود، یکی از اعضاء خانواده سلطنتی که خود نیز در استادیوم حضور داشت در توئیترش نوشت: شما شادی را به خانواده‌های عربستانی و زنانی که در “اولین بازی” حاضر شدند هدیه کردید. این لحظه‌ای تاریخی برای عربستان است.