حقوق برابر

قتل‌های خانوادگی (موسوم به ناموسی) در فرهنگ و عرف جامعه ما قدمتی طولانی دارد. از قدیمی‌ترین این قتل‌ها می‌توان به قتل شاعره قرن ۴ هجری اشاره کرد. رابعه دختر کعب قُزداری معروف به رابعه بلخی به خاطر دل سپردن به جوانی، توسط برادرش به قتل رسید.
خانه امن‌ترین مکان برای آدمی‌ست اما برای قربانی قتل خانوادگی، قتلگاه اوست . قاتل می‌تواند نزدیکترین کس به اون باشد یا با اجازه ولی‌دم دست به قتل بزند.

هنرمندان زن افغان در دو دهه گذشته با فعالیت‌های خود تلاش کردند تا به جبران فرصت‌های سوخته خود دردوران حکومت طالبان بین سالهای ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ بپردازند. اما خیلی زودتر از چیزی که فکر می‌کردند رویاهایشان نابود شد. شمسیه حسنی، یکی از نخستین هنرمندان زن گرافیتی‌کار افغان است که از طریق آثار هنری خود زنان افغان را در یک جامعه مردسالار به تصویر می کشد. او در این روزها با وجود تهدیدهای بسیار از سوی طالبان و در میان تاریکی‌های این روزها همچنان با رنگ و قلمو مقاومت می‌کند.

درست وقت غروب آفتاب که صدای تفنگ و گلوله به گوشم رسید،
دید به صفحه های اجتماعی انداختم.
متوجه نوشته شدم: «هرات سقوط کرد…»
مات و مبهوت ماندم. آخر چرا و چطور؟ در ذهنم هزار سوال متفاوت بود. با این همه نیرو و سرباز پلیس و مردم که در خط اول مقاومت بودند و مقاومت کردند.چطور شد و چی قسم امکان دارد(چطور ممکن است)؟
باور نمتانستم(باور نمی‌کردم).سخت بود. اشکانم جاری شد. تمام اخبار چک کردم. هرات سقوط کرد….هرات سقوط کرد… هرات سقوط کرد…

اهمیتی ندارد کدامیک از این اصطلاحات را برای موانع رسیدن زنان به جایگاه واقعی شان به کار می‌بریم. مهم این است که همه ما برای رسیدن به آنچه می‌خواهیم با این موانع روبه‌رو هستیم و نمی‌دانیم چگونه این سقف را خراب کنیم و بالا برویم. البته بسته به جامعه‌ای که در آن هستیم و هدفی که داریم باید فعل نتوانستن را صرف کنیم و تنها با رویای رسیدن به هدفمان زندگی کنیم. همه کسانی که در سرشان اهداف بزرگ دارند از قدم‌های کوچک آغاز می‌کنند. درس می‌خوانند، مهارت کسب می‌کنند، کار می‌کنند و مشکلات را در هر مرحله کنار می‌گذارند و با تلاش بیشتر یک قدم دیگر برمی‌دارند.

مطمئن هستم جنگ‌ها ادامه خواهد داشت. آوارگی و بیچارگی مردم دوام خواهد داشت و کودکان از آموزش بازخواهند ماند. ما دیگر پروژه‌های کمکی و فعالیت‌های اجتماعی را نخواهیم داشت. دیگر بحث‌های کلان اجتماعی، سیاسی، اقتصادی را که برای زنان سال‌ها کار کردیم نمی‌توانیم ادامه دهیم چون جنگ همه چیز را از ما می‌گیرد حتی اکثریت امروز می‌خواهند بیرون از افغانستان زندگی کنند چون خیلی از جنگ‌های مداوم و تلاش‌هایی که نتیجه نداده خسته شده‌اند.طالبان برای مردم عفو عمومی اعلام می کنند، برداشت این است که آنها در کوتاه مدت این گونه رفتار می کنند.

زبیده اکبر:وقتی آمریکایی‌ها ماه‌ها پیش کشور افغانستان را در اختیار طالبان گذاشت و بدون خواست مردم وارد مذاکره با طالبان شد، سرباز اردوی ملی (ارتش) با چه روحیه‌ای بجنگد. بدون آگاهی مردم و دولت افغانستان آمریکا نشست با طالبان مذاکره کرد و آن‌ها را به رسمیت شناخت. وزیر دفاع و وزیر خارجه آن‌ها با این گروه تروریستی نشستند و مذاکره کردند. آن‌ها را به‌عنوان یک گروه مؤثر سیاسی شناختند.

در حالیکه طالبان سراسر کشور را در می نوردد، صدها تن از زنان در مناطق مرکزی و شمال افغانستان اسلحه به دست گرفتند و با تظاهرات در خیابان و گرفتن عکس هایی با مسلسل های اتوماتیک و انتشار آنها در فضای مجازی عزم خود را برای مبارزه با طالبان نشان دادند.با وجود جامعه محافظه کار و به شدت سنتی و عدم داشتن تجربه، شرایط به گونه ای نیست که تعداد زیادی از آنها به زودی،به خطوط نبرد فرستاده شوند. اما چنین تظاهراتی با وجود خطر فوری نیروهای مسلح طالبان، این را به نمایش می گذارد که زنان تا چه حد می توانند از نقش و رفتاری که طالبان برای آنها و خانواده هایشان در پی دارد، ترسیده شده باشند.برای شبه نظامیان مسلح طالبان رو در رو شدن با یک زن در میدان جنگ می تواند مایه تحقیر قلمداد شود.بارها گزارش شده که جنگجویان داعش در سوریه از این که به وسیله زنان پیشمرگه کرد کشته شوند ترس داشتند و ترجیح می دادند مردان آنها را بکشند.

مرجان زهرانی، خبرنگار حوزه سیاسی دیگر سخنران این جلسه معتقد بود که فضای کار تحریریه‌ها به شدت زنانه شده اما در رده‌های میانی و دبیران و سردبیران هنوز راه برای رشد زنان باز نشده و در رتبه‌های بالاتر مدیریتی نیز زنان جایگاهی ندارند. در حوزه سیاسی زنان اصلاً جدی گرفته نمی شوند به گونه‌ای که اصلاً دبیر سیاسی زن نداریم. گویا که از نظر مدیران روزنامه ها، زنان قادر به تحلیل مسائل سیاسی نیستند.

امسال تنها یک زن، دکتر حبیبه سرابی، به کنفرانس موسکو بر روی مذاکرات صلح افغانستان که اختیارات تفویض شده توسط دولت افغانستان به طالبان و نمایندگان روسیه، چین و پاکستان را شامل می‌شد، دعوت شد. در مذاکرات اخیر در دوحه نیز اوضاع زنان آن چنان بهتر نیست. تنها چهار نماینده زن-حبیبه سرابی، فاطمه گیلانی، شریفه زورمتی وارداک و فوزیه کوفی، از طرف تیم ۲۱ نفره مذاکره‌کنندگان حکومت افغانستان حضور دارند و در تیم نمایندگان طالبان هیچ زنی حضور ندارد.

کبرا بلوچ:در برخی از شهرستان‌ها به خصوص آنهایی که تحت تصرف طالبان هستند، زنان بدون محرم(اقوام مرد) اجازه ندارند از خانه بیرون بروند. به طور مثال اگر موضوع مهمی باشد و نیاز به مراجعه فوری آنها به درمانگاه یا پزشک باشد، یا حتی نیاز به مراجعه برای خرید مایحتاج خانه دارند، حتما باید یک محرم(مردی از خانواده یا اقوام) که بالاتر از سن ۱۱ یا ۱۲ است همراه آنها بروند. یعنی اگر یک زن با بچه ۸ ساله از خانه بیرون برود، برای طالبان قابل پذیرش نیست. مساله دوم این است که زنان در بخش‌های تحت تصرف طالبان ناچار به استفاده از چادری(برقع) هستند. یعنی زنی که روسری به سر داشته باشد اما روی صورتش را نپوشاند، از نظر طالبان حق تردد ندارد.