تیتر یک

من، تو، ما و همه به نحوی قربانی این خشونت‌ها در کشوری هستیم که بیشتر از چهار دهه جنگ را تجربه می‌کند. من متولد دهه شصت و آغاز سالهای جنگ ویرانگر در کشورم هستم، مادرم همانند هر زنی دیگر در افعانستان چهل سال عمرش را با درد و تشویش و اشک گریه گذشتانده و امروز نیز در روزهایی که امید داشت فرزندانش در کنارش باشند بازهم جنگ لعنتی فرزندانش را از او دور ساخت و دلتنگی ها و حسرت‌های بیشتری را نصیبش کرد. چگونه فراموش کنم که هر بار جنگ قدرت طلبانه در کشور مرا و صدها و هزاران تن دیگر مثل من را قربانی نساخته و زهر تلخ خشونت را شامل زندگی من نکرده…؟

بعد از تزریق آمپول و داروهایی که دادند، برگشتم تو بند خیلی داغون بودم. بچه‌ها پرسیدند چی شده بود. واقعا ماشین نداشتن؟ که شما رو درمانگاه نمی‌بردند؟
گفتم نه!
واسه این بودکه یه کارگر جوان وبلاگ نویس به نام ستار بهشتی رو زیر شکنجه کشتن…

آقا جواد که ساکن کوچه پنجشیر است با چشمانی که برق می‌زند، می‌گوید: «هم خودم هم بچه‌ها و همسایه‌ها تا جایی که دیده‌ام از این تغییر نام خوشحال هستند. همه این مدت مقاومت احمد مسعود را دنبال کردیم و خیلی خوشحالیم که نام پنجشیر روی کوچه ماست.» برای آقا جواد که ۲۵ سال است در این محل زندگی می‌کند هم این تقارن اتفاقات افغانستان و تغییر نام کوچه‌ها جالب است. «ما و کشورهای اطراف پیشینه مشترکی داریم حالا این طور مرز کشیده‌اند ولی زبان ما که عوض نشده، همه فارسی حرف می‌زنیم و همین، چه بعضی خوش شان بیاید چه نیاید باعث می‌شود احساس همدلی بیشتری با آنها داشته باشیم.»

فرهاد میثمی: تزِ غایبانه‌ی «حجابِ» سنت در تنش مستمر با آنتی‌تز «حضورِ» جدید، ابتدا به سنتزهای بینابینی نظیر تغییر و تنوع صورت‌های حجاب و مقاومت در میزان رعایت آن انجامید و زودا که به همت و عاملیت کوشندگان، در ادامه به سنتز نهایی یعنی «اختیار» حجاب عرفی برسد. از این رو تقویت عنصر «حضور»، تکوین اجتماعی زن درون پیله‌ی اجبار حجاب را تسریع و شکفتن اختیار را تسهیل می‌کند.

هم‌ذات‌پنداری رهنورد با زنان مختلفی که در نقاشی فوق، چهره‌ی خود را به جای آنها تصویر کرده است، از جنسِ هم‌ذات‌پنداریِ شهید مرضیه احمدی اسکویی در این شعر، با زنان مختلفی است که رنج کشیده اما مقاوم‌، مبارز و پیروزمندند. این حس همبستگی با زنان مختلف است که این دو اثر را به یکدیگر نزدیک می‌کند، هرچند که آفرینندگان‌شان در مواردی هم‌عقیده نباشند، اما در همبسته کردنِ زنان، همراه و هم‌صدا بوده‌اند.

۳۱ روز از سقوط ولایت هرات به دست گروه طالبان گذشته است. شهر هرات را خفقان گرفت. هیچکس صدایش را بلند نمی‌کرد و همه ترس داشتند. سکوت مرگ آسای سر تا سر کشور حکم فرما است. اکثریت افغان‌ها بی خانمان شده اند، بی‌سرزمین شده‌اند. افغانستان تبدیل به یک زندان بزرگ برای مردم شده است.
طالبان هر کس را به یک اتهام از خانه اش میبرند. همه ما به فکر این هستیم گروه طالبان به رهبری ملا منصور، سراج الدین حقانی و ملا برادر چه برنامه‌هایی برای ما مردم افغانستان دارند و چی را به نمایش می‌دهند. از یک طرف می‌گویند خبرنگاران مصون‌اند و از طرف دیگر آنها را لت کوب (سرکوب) می‌کنند و دستگیربندی می‌کنند. از یک سوی عفوعمومی اعلام می‌کنند و از سوی دیگر نظامی‌ها را شهید می‌سازند.

طی هفته گذشته صحنه‌هایی از هرج و مرج بعد از قدرت گرفتن طالبان منتشر شد. سهیل شاهین، سخنگوی طالبان روز یکشنبه در مصاحبه با بی‌بی‌سی گفت: «اطمینان می‌دهیم که از هیچ‌کس انتقام گرفته نخواهد شد و زنان اجازه کار و تحصیل خواهند داشت.» اما وقایع دلخراشی که در افغانستان در حال وقوع است چیز دیگری را نشان می‌دهد. بسیاری درباره آزادی‌های حوزه فرهنگ و هنر نگران هستند.

هنرمندان زن افغان در دو دهه گذشته با فعالیت‌های خود تلاش کردند تا به جبران فرصت‌های سوخته خود دردوران حکومت طالبان بین سالهای ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ بپردازند. اما خیلی زودتر از چیزی که فکر می‌کردند رویاهایشان نابود شد. شمسیه حسنی، یکی از نخستین هنرمندان زن گرافیتی‌کار افغان است که از طریق آثار هنری خود زنان افغان را در یک جامعه مردسالار به تصویر می کشد. او در این روزها با وجود تهدیدهای بسیار از سوی طالبان و در میان تاریکی‌های این روزها همچنان با رنگ و قلمو مقاومت می‌کند.

درست وقت غروب آفتاب که صدای تفنگ و گلوله به گوشم رسید،
دید به صفحه های اجتماعی انداختم.
متوجه نوشته شدم: «هرات سقوط کرد…»
مات و مبهوت ماندم. آخر چرا و چطور؟ در ذهنم هزار سوال متفاوت بود. با این همه نیرو و سرباز پلیس و مردم که در خط اول مقاومت بودند و مقاومت کردند.چطور شد و چی قسم امکان دارد(چطور ممکن است)؟
باور نمتانستم(باور نمی‌کردم).سخت بود. اشکانم جاری شد. تمام اخبار چک کردم. هرات سقوط کرد….هرات سقوط کرد… هرات سقوط کرد…