تیتر یک

سوریا باور:باید اینطور بگویم که مردم افغانستان هیچ وقت طرفدار حضور طالبان نیستند چون کارهای قبلی آنها به ما نشان داده بود که آنها تا چه حد ناقض حقوق بشر هستند. طالبان انواع تبعیض را ایجاد می‌کنند؛ از تبعیض قومی و زبانی گرفته تا تبعیض جنسیتی و مذهبی که اهل تشیع و قوم هزاره از این مساله مصون نیستند. زن، مرد، جوان و پیر هیچ کدام خواستار حضور طالبان نیستند.

آخرین نمایشگاه رادا اکبر، عکاس افغان، پس از مواجه شدن با تهدید مرگ به صورت آنلاین برگزار شد. عکس های این هنرمند ۳۳ ساله در مورد میراث و استقلال او صحبت می کند، موضوعی که خطر مرگ را در افغانستان به دنبال دارد. اکبر پس از به نمایش گذاشتن برخی از شخصیت های قدرتمند زن افغان تهدید به مرگ شد. طبق گزارش منتشر شده توسط” The US Post “ ، از سپتامبر ۲۰۲۰ ، بیش از ۱۸۰ نفرکه عمدتا زنان فعال مانند شخصیت های برجسته، اهالی رسانه، قضات و فعالان به طور وحشیانه کشته شده اند و ایالات متحده و دولت افغانستان، طالبان را مسئول این خشونت‌ها می دانند.

دور یک اجاق در آشپزخانه یک رستوران کوچک در کابل جمع شده اند و نان برای ناهار مشتری‌ها درست می‌کنند. همه آنها از بازماندگان خشونت خانگی هستند و بسیاری از آنها دیگر هرگز نمی توانند به خانواده های خود بازگردند.
ماری اکرمی، بنیانگذار خانه امن، خانه‌ای که این زنان در آن زندگی می‌کنند و در رستوران آن کار می‌کنند، می ترسد با خروج نیروهای خارجی که متعهد شده بودند حقوق زنان را در افغانستان خسته از جنگ احیا کنند، مجدد همه چیز ویران شود.

«آخر هر روایتی باید دلیلِ راوی معلوم باشد و من دلیلی ندارم جز قبرها، رجعت مدام به قبرها، به تنها شانِ بازمانده یک قوم.» روایتی که سرانجام به ایستادن کنار مزار پدر ختم می‌شود. در انتها درست همانجایی می‌ایستد که در ابتدای کار بود. این بار به جای چشم در چشم شدن با پدر، چشم بر سنگ قبر می‌دوزد. سستی هویت را کنار پدر روایت می‌کند:«خاک را مشت می‌کنم که بی‌مکث از لابه‌لای انگشتانم سر می‌خورد. سست …سست … انگار ذره‌ای وطن هم حاضر نیست در شیار لاغر انگشتانم بماند تا برای خودم نگهش دارم، تا بنویسمش.»

تنها نگرانی کارگران زن فلسطینی از دست دادن شغل نیست. نگرانی های دیگری نیز وجود دارد که عموما به آنها پرداخته نمی‌شود. مثل لیز خوردن و صدمه دیدن در حین کار که ممکن است منجر به معلولیت‌های دائمی شود. از دیگر حوادث محل کار می‌توان به برخورد با کابل برق، آتش سوزی و عدم تعبیه در خروج مناسب هنگام آتش‌سوزی در کارخانه ها اشاره کرد. زنان کارگر از اقدامات انتقام جویی شهرک نشینان نیز هراس دارند. یکی از این زنان می‌گوید که بشدت از آتش‌سوزی عمدی می‌ترسد بویژه در محیط کاری که امکان خروج اضطراری در آن فراهم نیست. نگرانی دیگر کارگران زن شاغل در مناطق شهرک‌نشین، نگاه جامعه فلسطینی به آنهاست. مردان حاضر به ازدواج با آنها نیستند زیرا با سوظن به زنانی که در این مناطق کار می‌کنند نگاه می‌شود.

آیا زنی که در محیط جنگی، خشونت‌ها را تجربه کرده، می‌تواند از حمایت پزشکی برخوردار شود یا اصلا امکان مطرح کردن این مشکل را خواهد داشت؟ پرسش دیگر این است که آیا زنی که قربانی خشونت شده می‌تواند محرمانه برای دریافت درمان پزشکی مراجعه کند و آیا برای تامین امنیت خود امکان مراجعه به پلیس را دارد و اصلا آیا سیاستگذاران برای او دلسوز خواهند بود؟ حتی باید به این مساله اشاره کرد که آیا زنی که نیاز به بقای خود و فرزندانش دارد، گزینه‌های حمایتی دارد که نخواهد به کار جنسی روی آورد و آیا برای کسب مهارت‌ها امکان دسترسی به منابع را دارد؟

قتل‌های خانوادگی نه تنها حوادث واقعی بلکه در داستان‌ها و فیلم‌ها هم مورد توجه همه بوده. ماجراهایی مرموز از زنان و مردانی که توسط نزدیکان خود به قتل رسیدن یا مورد آسیب‌های جدی قرار گرفتند. آن هم در خانه که باید امن‌ترین جا برای انسان باشد. جایی برای فرار از ناامنی‌ها. اما چه می‌شود که این مکان تبدیل به شکنجه‌گاه یا قتلگاه می‌شود؟ چه می‌شود که برادر، مادر، پدر ، شوهر و …. دست به قتل نزدیک‌ترین فرد خود می‌زنند؟

رزا صراف:بسیاری از جملاتی که از زبان شخصیت یاور شنیده می‌شود به شدت مردسالارانه است و بر کلیشه‌هایی دامن می‌زند که روشنفکران جامعه سالهاست که با آنها در ستیز بوده‌اند برای مثال در جایی می‌گوید: “تو مرام ما زن یه بار شوهر می‌کنه واسه تموم عمر…” یا به طور کلی نگاهی که به تربیت نوه‌اش دارد که باید “مرد” بار بیاید و نگران است که یک وقت رقصیدن یاد نگیرد یا با عروسک بازی نکند… نگاهی که در دنیای امروز تا حد زیادی منسوخ شده است.

لایحه خشونت علیه زنان که قرار بود بنای خود را بر مقابله با خشونت‌های این حوزه قرار دهد، حالا به حدی تغییر کرده که حتی با نام دیگری به تصویب رسیده است. برخی معتقدند که چندان تمایلی به بررسی آن در مجلس هم وجود ندارد. در قسمت اول پادکست راوی‌زن با دکتر زهرا تیزرو استاد دانشگاه شرق لندن گفت‌وگو کردیم که پژوهشی هم در حوزه خشونت خانگی انجام داده است. این کارشناس معتقد است که یکی از نقاط مهم این لایحه، حذف خشونت خانگی و توجه نشدن به این بخش است.